Psychologia relacji.

Nie boli nas to, co mówią o nas obcy. Boli, gdy słowa ranią w miejscu, które powinno być najbezpieczniejsze – w rodzinie.
„Jesteś przewrażliwiona.”
„Wszyscy mają dzieci, tylko ty znowu coś kombinujesz.”
„To wszystko przez twoje wychowanie.”
Z pozoru to tylko słowa. Ale kiedy padają z ust bliskich – matki, ojca, siostry, męża – zapadają głęboko. Czasem zostają na lata. Bo rodzina to nie tylko więzi – to także system emocjonalnych zależności, dawnych ról i ran, które nigdy nie zostały opatrzone.

Rodzina to pierwszy system, który nas ukształtował

W pracy z kobietami bardzo często widzę, że to, co dziś przeżywają w relacjach rodzinnych – konfliktach, trudnościach z asertywnością, poczuciu obowiązku lub winy – ma swoje korzenie dużo wcześniej.
Rodzina to nie tylko ludzie, to język, którym mówiono do Ciebie od dziecka.
To komunikaty, które słyszałaś:
– Nie przesadzaj.
– Co ludzie powiedzą?
– Bądź grzeczna.
– Nie unoś się, uspokój się, nie płacz.
W efekcie wiele kobiet, z którymi pracuję, nie potrafi dziś swobodnie mówić o swoich uczuciach w rodzinie. Nie chcą „robić scen”. Czują się zobowiązane do uśmiechu – nawet wtedy, gdy są ranione. I często zderzają się ze ścianą, gdy próbują coś zmienić.

Dlaczego to właśnie rodzina tak bardzo potrafi nas ranić?

Psychologia relacji odpowiada jasno:
to nie jest kwestia braku miłości. To kwestia bliskości emocjonalnej i dawnych ról, z których trudno wyjść – nawet po trzydziestce czy czterdziestce.
Bliskość tworzy podatność. A tam, gdzie jesteśmy najbardziej otwarte – jesteśmy też najbardziej podatne na zranienie. I to właśnie dlatego słowa matki czy siostry bolą bardziej niż komentarz szefowej. Bo one trafiają nie tylko w „tu i teraz”, ale w „tam i wtedy”.
W rodzinie często nieświadomie wracamy do roli dziecka. Do starych układów:
– Córki, która musi zasługiwać.
– Siostry, która zawsze ustępuje.
– Partnerki, która wszystko udźwignie.
Dopóki ich nie nazwiemy – będą wracać. Czasem w formie biernej agresji. Czasem w postaci tłumionego gniewu. Czasem w postaci ciszy – tej najboleśniejszej formy odrzucenia.
 

Mechanizm ról rodzinnych – czyli jak emocje tworzą schematy

Wyobraź sobie, że jako dziecko byłaś tą „ogarniętą” – cichą, odpowiedzialną, pomagającą matce. Nie miałaś miejsca na złość, nie pozwalano Ci się buntować, bo „mama i tak miała ciężko”. Dziś – mimo że jesteś dorosła – nadal dusisz emocje, robisz za wszystkich, nie umiesz poprosić o wsparcie. A kiedy próbujesz coś zmienić, słyszysz: „Co się z Tobą stało? Zawsze byłaś taka rozsądna”.
Znam to nie tylko z pracy z kobietami, ale i z własnego doświadczenia.
Zmiana systemu rodzinnego – nawet wewnętrzna, subtelna – zawsze wywołuje opór. Bo rodzina przyzwyczaiła się do Twojej roli. Gdy ją zmieniasz – burzysz spokój. Przestajesz pasować do układanki. I wtedy pojawiają się rany: komentarze, uszczypliwości, próby przywrócenia Cię „na miejsce”.

Psychologia relacji. Jak odzyskać siebie w rodzinie, nie tracąc relacji?

To najtrudniejsze. Bo granice nie oznaczają odcięcia. Oznaczają świadomość tego, gdzie kończysz się Ty, a zaczyna ktoś inny.
W praktyce – uczysz się mówić:
– „Nie chcę rozmawiać o moim macierzyństwie na rodzinnych spotkaniach.”
– „To, jak się do mnie odzywasz, jest dla mnie raniące.”
– „Doceniam, że się martwisz, ale podejmuję własne decyzje.”
Na początku może być trudno. Pojawi się opór, złość, a nawet szantaż emocjonalny. Ale jeśli jesteś konsekwentna, relacje – choć się zmienią – często zaczynają się opierać na nowym, prawdziwszym fundamencie.

Nie zawsze da się wszystko naprawić – ale zawsze można zacząć od siebie

Rodzina nie musi być idealna, żeby była ważna. Ale Ty nie musisz już dłużej milczeć, żeby do niej należeć.
Jeśli czujesz, że ten temat rezonuje – na stronie psychopogaduchy.pl znajdziesz więcej treści o emocjonalnej niezależności, wychodzeniu z dawnych schematów i odzyskiwaniu swojej tożsamości – w rodzinie, ale i poza nią. Dzielę się tam nie tylko wiedzą psychologiczną, ale i realnymi przykładami z pracy z kobietami, które – tak jak Ty – poczuły, że czas wrócić do siebie.
To nie Ty jesteś problemem, bo czujesz za dużo.
To świat wokół Ciebie był uczony, żeby nie czuć wcale.
A teraz czas, byś Ty wyznaczyła nowe granice. Dla siebie. I dla przyszłych pokoleń.

Obraz StockSnap z Pixabay