Rozwój społeczny dziecka w okresie adolescencji skupia główną uwagę na interakcji z rówieśnikami i dorosłymi. W okresie tym główną rolę odgrywają rodzina i grupa rówieśnicza.

Rodzina

Rodzina jest podstawową komórką społeczną, która powinna stanowić dla dziecka podstawową grupę odniesienia, z którą się identyfikuje i przyjmuje kultywowane w niej postawy, obyczaje i wzory zachowań. Jest pierwszym miejscem kontaktów społecznych, zatem oddziałuje w sposób najbardziej znaczący na kształtowanie zachowań oraz osobowości dziecka. Rodzice wraz z wiekiem dorastania zaspokajają potrzeby młodego człowieka lecz ich wpływ stopniowo maleje. Przyczynami tego mogą być: konflikty z rodzicami, osłabienie więzi emocjonalnych, upadek autorytetu rodzica.

Wpływ rodziców i rodzeństwa

Dziecko staje się bardziej zamknięte w sobie, a rodzice nie radzą sobie z uznaniem autonomii dorastających dzieci, gdyż nie są pewni ich odpowiedzialności i obawiają się negatywnego wpływu rówieśników. W okresie późnej adolescencji kontakty  z rodzicami przekształcają się w partnerskie. Dużą rolę w rozwoju społecznym dziecka odgrywa także rodzeństwo, jednak duży wpływ zależny jest  od liczby rodzeństwa, różnicy wieku i płci.

Grupy rówieśnicze

Według E.Hurlock w okresie adolescencji jednostka uczy się od grupy pojęć  o samej sobie, poznaje strukturę społeczeństwa i swoje miejsce w nim. Uświadamia sobie właściwe jej role i pozycje, uczy się jakie są uznawane i nie uznawane formy zachowania się oraz poznaje sposoby za pomocą których może czynić to co pragnie, nawet gdyby to miało być pogwałceniem prawa i obyczajów. Dla młodej osoby opinia grupy, z którą jest ona związana w tym okresie ma często większe znaczenie niż opinie rodziców, nauczycieli lub innych osób. Dorastające dzieci zbliżają się do rówieśników, którzy znajdują się w pobliżu i z którymi mogą się wspólnie bawić, bardziej aktywnie dobierają sobie partnerów, oczekując od nich wymiany myśli i współdziałania. W okresie dorastania dzieci spędzają coraz więcej czasu z rówieśnikami, a coraz mniej w towarzystwie rodziców. Ich uczucia społeczne znajdują wyraz m.in. w tworzeniu związków rówieśniczych takich jak: paczki, grupy i związki przyjaźni.

Przyjaźnie

Problem przyjaźni jest dla młodzieży tego okresu bardzo ważny. Ogromna większość wierzy w przyjaźń, szuka jej i oczekuje ale stawia jej zarazem bardzo wysokie wymagania. Największe nasilenie przyjaźni przypada na wiek 12-17 lat. Wpływ związków rówieśniczych na poszczególne jednostki bywa różny. Zazwyczaj tworzy się poczucie wspólnoty, a wraz z nim podział na „my” czyli młodzież i „oni” czyli dorośli. Pojawia się też pragnienie zewnętrznego upodobania się. Dorastający ubierają się i czeszą podobnie, zachowują się w zbliżony sposób, mówią specyficznym, młodzieżowym językiem (żargonem), który charakteryzuje się lakonicznością i radykalnym uproszczeniem. Młodzież wyraża nim przeżycia, których jej zdaniem w codziennej mowie nie da się wyrazić. Język ten umożliwia młodzieży porozumienie oparte na poczuciu przynależenia i bliskości w przeciwieństwie do „społeczności z zewnątrz”.

Kultura młodzieżowa

W okresie dorastania występuje takie zjawisko jak kultura młodzieżowa. Jest ona uznawana za sposób wzmacniania tożsamości młodzieży, zaznaczenia jej odrębności oraz wzmacniania więzi przynależności generacyjnej. W okresie tym dorastający identyfikują się z grupą rówieśniczą, a jest to spowodowane brakiem bliskości uczuciowej z rodziną. Występuje wówczas nasilony konformizm wobec grupy rówieśniczej, który polega na podporządkowaniu się wzorom i schematom postępowania oraz na dostosowywaniu się do grupy. Członkowie grupy rówieśniczej mają wysokie poczucie przynależności i bezpieczeństwa oraz są akceptowani przez tę grupę, która stanowi zastępstwo i kompensację braku bliskości z rodziną. Rówieśnicy mogą wywierać pozytywny, a także negatywny wpływ na dorastającą osobę.

Stosunek do przeciwnej płci

Ważnym aspektem rozwoju społecznego młodzieży w tym okresie jest kształtowanie się stosunku do osób płci odmiennej. Partnerzy starają się wykazać różnymi zaletami na tle grupy, muszą umieć się dostosowywać i rezygnować z własnych upodobań. W ten sposób wyrabia się ważną z punktu widzenia życia społecznego umiejętność rozumienia innych, czynienia ustępstw, wytwarzania się cech zyskujących aprobatę społeczną. Prawidłowy rozwój społeczny jednostki zależy w dużej mierze od stopnia akceptacji jednostki przez grupę, od jej popularności wśród rówieśników. Dezaprobata w stosunku do jednostki lub całkowite jej odtrącenie ze strony grupy pociągają za sobą objawy nieprzystosowania społecznego, które może nawet doprowadzić do całkowitego wykolejenia danej jednostki.
 
 Źródło zdjęcia:Obraz Dim Hou z Pixaba 
Przeczytaj także: Czy można przygotować się do śmierci?