Zmiany w sferze intelektualnej

W miarę postepowania procesu starzenia deterioracji ulegają wszystkie funkcje intelektualne, ale w różnym stopniu i w różnym tempie:

• Inteligencja ogólna – zmiany wyrażają się tu poprzez spadek sprawności, od ok 60 roku życia obniża się ogólny iloraz inteligencji, ale jej profil nie daje jednoznacznej oceny zmian jako negatywne. Z jednej strony widać spadek sprawności myślenia indukcyjnego, wyobraźni przestrzennej czy koordynacji wzrokowo-przestrzennej, z drugiej jednak strony takie funkcje jak rozumowanie arytmetyczne, kompetencje słowno-pojęciowe i wiadomości nie wykazują ubytków
• Inteligencja płynna (wrodzona, decydująca o przetwarzaniu informacji i stanowiąca bazę dla nowych sprawności) – ulega znacznemu rozpadowi
• Inteligencja skrystalizowana (nabyta w toku uczenia się i gromadzenia doświadczenia) – utrzymuje się na względnie stałym poziomie, wykazując nieznaczną tendencję wzrostową

Inteligencja płynna i skrystalizowana tworzą stabilną strukturę, z postępującym procesem starzenia przybiera to postać strukturalnego regresu, co przejawia się w równoległym spadku zarówno jednej jak i drugiej inteligencji

Strategia poznania

Zmiany zapoczątkowane już we wczesnej dorosłości są kontynuowane i stają się wyraźniejsze. Głowna zmiana polega na zwiększonym udziale operacji kontekstualno-dialektycznych w rozwiązywaniu problemów oraz ukierunkowaniu aktywności poznawczej na integracje intuicyjno-emocjonalną z logiczno-rozumową sferą poznania. Objawia się to w dostrzeganiu sensu w zdarzeniach, które pozornie nie mają związku, i ukierunkowaniu procesów poznawczych formie horyzontalnej ukierunkowującej aktywność na integrację wszystkich rodzajów poznania i osiąganie wglądu w istotę rzeczy.

Wnioskowanie pragmatyczne

W późnej dorosłości opiera się na doświadczeniu i pozwala spodziewać się czegoś co nie jest jednoznacznie stwierdzona a wydaje się byś prawdopodobne na podstawie doświadczenia wcześniejszego i ogólnej wiedzy o świecie. W zakresie rozumowania pragmatycznego jakościowych zmian w zasadzie nie ma, a różnice które się pojawiają wynikają z poziomu różnicy wiedzy o świecie. Problemy z wnioskowaniem pragmatycznym pojawiają się wtedy gdy pamięć jest nadmiernie obciążona, i wynikają z tego problemy z zapamiętaniem treści informacji do wnioskowania. Szczególnie się to ujawnia w sytuacji stresu, konfrontacjach sytuacjach nacechowanych presją czasu. W codziennym życiu źródłem problemu w rozumieniu pragmatycznym mogą być: przerwy w rozmowie, zmiana tematu rozmowy oraz długie i wielozłożone zdania.
            Należy podkreślić, iż zarysowane zmiany w funkcjach poznawczych mają charakter orientacyjny. Badacze podkreślają zindywidualizowany proces zmian w tej sferze nawet w grupie najstarszych osób. U niektórych ludzi znaczne zniedołężnienie ma miejsce w wieku sześćdziesięciu kilku lat, inni zachowują światłość umysłu nawet powyżej lat osiemdziesięciu

Końcowy spadek funkcji poznawczych

            Niektórzy psychologowie twierdzą , że zdolności umysłowe pozostają niezmienne do czasu kilku lat przed śmiercią (5-7 lat), a następnie gwałtownie się pogarszają. Dotyczy to zdolności intelektualnych przede wszystkim, większość zdolności fizycznych i nietrenowanych zdolności poznawczych jak inteligencja płynna pogarsza się stopniowo. Aktualne badania  różnic pomiędzy poszczególnymi ludźmi w tych sferach za podstawy mają problem dziedziczenia i różnorodność stylów życia a w szczególności: nawyki żywieniowe, treningi fizyczne i umysłowe i adekwatność wsparcia społecznego
 
  Źródło zdjęcia: Obraz kalhh z Pixabay
Przeczytaj także: Wpływ starzenia na pamięć